Nieuws en agenda

Hoofdpijn bij kinderen: 'De oplossing ligt niet altijd in een pil'

Hoofdpijnklachten bij kinderen komen steeds vaker voor. Gelukkig kunnen jonge patiënten terecht in het Kinderhoofdpijncentrum van het Juliana Kinderziekenhuis. Daar werken specialisten samen om kinderen en hun ouders te helpen. Medicatie is niet het enige redmiddel. “Een regelmatig slaapritme, gezonde voeding en voldoende beweging zijn belangrijke factoren in de aanpak van hoofdpijn.”

Hoofdpijn bij kinderen komt voor op alle leeftijden. “We zien een piek in de leeftijd tussen 9 en 16 jaar”, zegt kinderneuroloog Elke Jacobs. Samen met kinderneuroloog Els Peeters, kinderfysiotherapeut Diede Bal en hun collega’s werkt ze in het Kinderhoofdpijncentrum. Daar behandelen ze jaarlijks zo’n 300 nieuwe patiënten.

De specialisten leggen uit waarom het kan zijn dat hoofdpijn bij kinderen steeds vaker voorkomt. “De wereld gaat steeds sneller. Er komen meer prikkels op kinderen af. Ze staan altijd aan en moeten van alles: sporten, school, een druk sociaal leven. In elk ‘loos momentje’ komt de telefoon tevoorschijn. Daarnaast zien we altijd het aantal aanmeldingen stijgen als de eindtoetsen van groep 8 worden afgenomen.”

Hoofdpijn herkennen

Maar hoe herken je hoofdpijn bij kleine kinderen die nog niet goed genoeg kunnen praten om uit te leggen wat ze voelen? “Je ziet dan vaak een heel oncomfortabel kind. Die last heeft van aanvallen met bleek zien, braken en oogjes dichtknijpen”, zegt Elke. “Het kind heeft geen koorts, maar trekt zich terug en je mag hem of haar niet aanraken.”

Er zijn meerdere soorten hoofdpijn te onderscheiden: clusterhoofdpijn, spanningshoofdpijn en migraine. “Migraine is een hersenaandoening waarbij bepaalde delen in de hersenen overactief worden. Hierdoor ontstaat een tijdelijke ontregeling. Doordat 1 hersenzenuw wordt geactiveerd komen er allerlei stofjes vrij die effect hebben op de pijnzenuwen. Dat geeft een bonkende hoofdpijn”, legt Elke uit. “Hormonen zijn een mogelijke uitlokkende factor. Dat zien we bijvoorbeeld bij tienermeiden.”

Beschermingssignaal

Hoe clusterhoofdpijn ontstaat, is nog niet volledig bekend. De oorzaken van spanningshoofdpijn verschillen per patiënt. “Hoofdpijn is vaak een beschermingssignaal van je brein. Je lijf geeft eigenlijk aan dat het niet goed gaat”, vult kinderneuroloog Els aan. “Daarom vinden we het ook zo belangrijk dat meerdere specialisten betrokken zijn bij de behandeling in het Kinderhoofdpijncentrum.”

Els vervolgt: “Uiteraard kijken we eerst naar de oorzaak van de hoofdpijn. We doen lichamelijk onderzoek, maar leefstijl speelt ook een belangrijke rol in de behandeling. We kijken naar slaap, voeding, beweging, zingeving, stressreductie en schermgebruik. Je kan nooit zeggen dat hoofdpijn door één ding komt. Elke schakel kan invloed hebben.”

Beweging is belangrijk

Omdat beweging zo belangrijk is, is kinderfysiotherapeut Diede ook altijd betrokken. “Als kinderen niet goed bij hun gevoel kunnen of ze zijn bang om te bewegen omdat ze dan weer hoofdpijn krijgen, gaan we bijvoorbeeld samen boksen of hockeyen. Vaak komt tijdens de activiteit het gesprek op gang. Ik geef ze concrete oefeningen om meer te gaan bewegen in het dagelijks leven.”

Uitleggen hoe het pijnsysteem werkt en hoe leefstijl daar invloed op heeft, is ook een belangrijk onderdeel van de behandeling door de fysiotherapeut. “Daarnaast zetten we hypnotherapie in. Kinderen hebben ontzettend grote fantasie. Die gebruiken we in de pijnbestrijding. Zo kan je leren om als je hoofdpijn hebt, naar een fijn plekje te gaan in je onderbewuste.”

Medicatie is dus niet per se de eerste uitweg. “Er zijn medicijnen die kinderen met migraine goed kunnen helpen, maar de oplossing ligt niet altijd in een pil”, zegt Elke. “We zien dat sporten eenzelfde effect kan hebben als een medicijn. Wij moeten goed uitleggen waarom we voor deze aanpak gaan en hoe het werkt in je brein. Als het kind en de ouders dit goed oppakken, voelen patiënten soms al binnen een paar weken verschil.”

Heeft jouw kind aanhoudende hoofdpijnklachten? Dan zijn hier een paar tips:

• Zorg dat er regelmaat is in slaap. Laat je kind op een vaste tijd naar, maar ook uit bed gaan.

• Breng je kind vanuit rust naar bed. Dus niet stuiterend naar boven, maar begin een uur voor bedtijd met ‘opslomen’. Zorg voor rust in huis, dus geen beeldschermen.

• Vervelen mag! Een kind moet ook ‘uit’ kunnen staan. Haal alle prikkels van buitenaf weg. Geef ruimte om te bouwen met lego, kleuren, kleien of puzzelen.

• Ga de natuur in. Ook voor pubers: sporten in de sportschool is goed, maar in het bos of op het strand is nog beter.

• Zorg in een toetsweek voor genoeg rustmomenten, de nacht is voor slapen en niet voor studeren.

• Trek bij beperkingen van het dagelijks leven aan de bel bij de huisarts. Dus als het kind feestjes moet afzeggen, niet meer met alles mee kan doen op school. Of als ‘s nachts wakker wordt van de hoofdpijn.